Oprócz podawanych wcześniej definicji dotyczących inteligencji emocjonalnej istnieje również możliwa szersza definicja dotycząca głównie biznesu: inteligencja emocjonalna to luźny zestaw osobowości i różnych mechanizmów regulacji, takich jak: samoświadomość, optymizm, umiejętność nawiązywania pozytywnych relacji z ludźmi, radzenie sobie ze stresem, zdolność do empatii, tolerancyjne podchodzenie do świata i innych ludzi.
Funkcjonuje naukowa definicja inteligencji emocjonalnej: pojęcie to bazuje na dwóch solidnie osadzonych teoretycznie pojęć psychologicznych: inteligencji i emocji. Inteligencja emocjonalna to więc zdolność do operowania na materiale dotyczącym emocji swoich oraz innych ludzi, jest to zdolność do rozpoznawania własnych emocji oraz stanów emocjonalnych innych ludzi, umiejętność rozumienia sygnałów świadczących o zaistnieniu takich, a nie innych emocji oraz umiejętność magazynowania i przetwarzania wiedzy dotyczącej emocji w celu regulacji swojego zachowania w taki sposób, aby dążyć do rozwoju emocjonalnego i intelektualnego.
W naukowym podejściu do inteligencji emocjonalnej nie ma miejsca dla powszechnie wiązanych z nią czynników, jak: optymizm, zdolność radzenia sobie ze stresem, samoocena, pewność siebie, umiejętność akceptacji innych, nawiązywania i podtrzymywania pozytywnych relacji z ludźmi, zaangażowania w działanie, motywacja innych itp. Czynniki te mają związek z emocjonalnym funkcjonowaniem osoby ale nie mają związku z inteligencją emocjonalną w ścisłym jej znaczeniu.
Całkowicie nieuzasadnione jest stosowanie inteligencji emocjonalnej jako jednym z warunków efektywności zawodowej w procesie rekrutacji i selekcji pracowników oraz posługiwanie się tym kryterium jako kluczowym przy podejmowaniu jakichkolwiek decyzji personalnych.
Inteligencja emocjonalna w rozumieniu popularnym, komercyjnym oraz naukowym, popartym badaniami (Mayer i Salovey, 1999) – to produkt dwóch światów. Jeden to świat popularnych magazynów, bestsellerów książkowych, codziennych gazet, doniesień w serwisach internetowych czy forach dyskusyjnych. Drugi ze światów to świat rozważań teoretycznych i systematycznych badań empirycznych, artykułów w czasopismach naukowych, rozdziałów książek i recenzji.
Popularny zakres pojęcia inteligencji emocjonalnej uległ znacznemu rozszerzeniu, zawierając w sobie różnorodne cechy osobowości, kompetencji i umiejętności (np. empatia, optymizm, proaktywność, asertywność). Są to zmienne dalece wykraczające poza zakres pojęcia zarówno emocji, jak i inteligencji, a ich badanie w tak złożonym połączeniu, byłoby niezwykle trudne, o ile w ogóle możliwe, dlatego nie jest w wymiarze naukowym praktykowane. W rozumieniu komercyjnym pod etykietą inteligencji emocjonalnej „sprzedawany” jest bardzo szeroki zakres produktów i usług, mających szerokie zastosowanie w zarządzaniu, lecz zazwyczaj nie znajdujących niezbędnego potwierdzenia w faktach naukowych a przede wszystkim nie mających wiele wspólnego w istotą inteligencji emocjonalnej. Inteligencja emocjonalna ubrana w popkulturową, podkoloryzowaną, poradnikową formę często łatwo trafia do świadomości ogólnej jako recepta na życie, od zdrowia po szczęście i powodzenie wszelkie. Ale w rzeczywistości nie jest to pigułka na szczęście mająca zapewnić sobie sukces we wszystkich sferach życia. Pojawiają się rozczarowania i wątpliwości jak oczekiwany sukces nie nadchodzi, wbrew zapewnieniom różnego typu autorów szkoleń, czy poradników.
Inteligencja emocjonalna to bardzo złożony temat oraz stosunkowo nowy kierunek rozważań zwłaszcza naukowych, dlatego należy podchodzić do niego z rezerwą, rozsądkiem i namysłem. Poszczególne definicje szczególnie te forsowane w różnego rodzaju mas mediach przez „wszystkowiedzących znawców” nie należy traktować jako jedynie słuszne i prawdziwe. Nie należy ich też bezrefleksyjnie przenosić do praktyki „na żywym organizmie” aby nie wyrządzić więcej szkody niż pożytku zarówno kandydatom, pracownikom jak i firmom. Powinno się pamiętać, że psychika człowieka to bardzo delikatna oraz wrażliwa materia i warto pozostawiać ją osobom odpowiednio do tego przygotowanym.
Bibliografia
Salovey P., Sluyter D.J. (1999), Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS.
Śmieja M., Orzechowski J. (2008), Inteligencja emocjonalna, fakty, mity, kontrowersje. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.
Kod QR do tego wpisu
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz